۵ مطلب با موضوع «تمرین ترجمه» ثبت شده است

توقف سی روز ترجمه‌ی داستان

اول از همه از تمام دوستانی که این مدت داستان‌ها رو خوندن و با تشویق و نقد و پرسش‌هاشون بهم کمک کردن، سپاسگزارم.

خب فکر می‌کنم تیتر به اندازه‌ی کافی گویا باشه، پس بدون مقدمه چینی میرم سر اصل مطلب.
برای شروع این برنامه چندتا هدف داشتم که بدون هیچ الویتی به مهم‌ترینشون اشاره می‌کنم:

1- شروع ترجمه‌ی داستان به صورت جدی و غلبه به ترسم.

2- تمرین برای بالا رفتن سرعت ترجمه.

3- آشنایی بیشتر دوستان با ادبیات داستانی معاصر در زبان عربی.

4- دریافت مستقیم نظرات مخاطب.

و حالا با توجه به موارد بالا چرا می‌خوام این برنامه رو قطع کنم؟

نمی‌دونم پیش از این داستان‌ها چندتا داستان دیگه ترجمه کرده بودم، اما فکر می‌کنم بیش از ده برابرشون بوده باشه. پس چرا هنوز ترجمه‌ی متون این سبک برام مهم‌تر، جدی‌تر و دشوارتر از متون دیگه است؟

یکی از دلایلش اینه که در این سبک، نویسنده یک منظور واحد نداره، و حتی اگر چنین باشه، باتوجه به نظریه‌ها و مکتب‌های مختلف، می‌شه از اثرش برداشت‌های مختلفی داشت. و علاوه بر این، چه خواننده، چه مترجم و چه ناقد ادبی برای درک درست متن باید نسبت به نویسنده و مسائل ادبی، فرهنگی، تاریخی، سیاسی، اجتماعی و... تاثیر گذار بر نویسنده و متنی که آفریده، آگاه باشن. (و باید بگم بعضی از نویسنده‌ها و آثارشون برای من کاملا نا آشنا بودن و فقط چندتا از داستان‌هاشون رو قبل از ترجمه می‌خوندم تا با زبان نویسنده کمی آشنا بشم. این خودش یه اشتباه بزرگ بود).

دلیل دیگه اینه که این سبک متون بیشتر از سایر سبک‌ها مخاطب داره، و در واقع مخاطب عام داره. پس باید زبان ترجمه، هم با زبان داستان هماهنگ باشه و مفهوم رو برسونه، هم با زبان مخاطب.

با توجه به دو دلیل بالا، ترجمه‌ی داستان در مدت زمان کوتاه، هم اجحاف در حق نویسنده است، هم متن و هم مخاطب. با اینکه دوستان لطف می‌کردن و از کار تمجید می‌کردن، اما واقعیت اینه که هیچ کدوم از ترجمه‌ها به دل خودم ننشست که اینجا هم بهشون اشاره کردم. شاید به قول یاسین . میم این کمال گرایی باشه، اما من اینطور فکر نمی‌کنم. بنای این ترجمه‌ها این بود که تمرین و یادگیری داشته باشم، نه اینکه از سر اجبار چند خطی سیاه کنم. البته با یادگیری هم همراه بود، اما می‌ترسم یکی از هزینه‌های این یادگیری، این باشه که خوانندگان وبلاگ به جای آشنایی بیشتر با ادبیات داستانی معاصر عربی، گیج یا ازش زده شدن باشه. و این شد که گفتم جلوی ضرر رو باید از همین جا گرفت، البته قول نمی‌دم منفعتی داشته باشه. 

اما عاقبت این داستان‌ها چه خواهد شد؟
داستان‌ها فعلا به حالت پیش‌نویس درمیان، تا کم کم ویرایش بشن و با پیوست متن اصلی دوباره نمایش داده بشن. اما این بار هیچ عجله‌ای در کار نخواهد بود. و البته من باز هم ترجمه‌های جدیدی اینجا می‌ذارم.

 

  • حوراء
  • يكشنبه ۱۶ مهر ۹۶

دروغ

زکریا تامر (نویسنده‌ی سوری)

معلم درس خود را با این جمله به پایان رساند: «الآن می‌دونید که بزرگ‌ترین چیزی‌که در انسان وجود داره در سرش قرار گرفته، به هیچ وجه این حقیقت شگفت‌­انگیز رو فراموش نکنید».

نگاه‌های متعجب میان شاگردان رد و بدل شد، سپس با کنجکاوی به معلمشان چشم دوختند که با سر و قامت صاف از کلاس خارج می‌شد. چند لحظه در سکوت نشستند و سپس از صندلی‌هایشان برخاستند و به سمت حیاط مدرسه دویدند. اما مانند همیشه مشغول بازی نشدند، و دور یکدیگر جمع شدند و در مورد گفته‌ی معلم با همدیگر بحث کردند.

صدای هیجان‌زده‌ی‌شان همچنان بالا می‌رفت که صدای زنگ بلند شد و این نشان دهنده‌ی آغاز درس جدید بود. به کلاس درس برگشتند، و روی صندلی‌های خود شستند و با نگرانی منتظر ورود معلم شدند. اما معلم نیامد و در عوض مدیر مدرسه با وقار و چهره‌ای جدی وارد کلاس شد، و خبر داد که معلمشان به طور ناگهانی دچار سردرد شده است، و با صدایی خشن ازشان خواست که در زمان این درس، ده صفحه از کتاب تاریخ را مطالعه کنند، و نصحیتشان کرد که در جستجوی علم کم‌کاری نکنند.

همین که مدیر از کلاس خارج شد، شاگردان دوباره بحثشان را شروع کردند:
«معلم دروغ می‌گوید».
«معلم دروغ نمی‌گوید».
یکی از شاگردان با لحنی مطمئن گفت: «تنها وظیفه‌ی سر نگه داشتن چشم، بینی، ابرو، مو و گوش است».

بحث ادامه پیدا کرد و بالا گرفت و در نهایت به این توافق انجامید که تنها آزمایش می‌تواند دروغ یا راستگویی معلم را اثبات کند.

یکی از شاگردان را که چشمان آبی و موهای بور داشت و از همه کم‌سن‌تر بود، انتخاب کردند. او در حالیکه مغرورانه می‌خندید، به سرعت روی زمین دراز کشید. شاگردان با یک چاقوی تیز سرش را از بدن جدا کردند و برداشتند، و از روزنه‌ی گردن بریده به درون آن نگاه کردند، اما چیزی جز تاریکی ندیدند. به سرعت به حیاط مدرسه رفتند تا یک سنگ بیاورند، سنگ سفت و سختی بود. سر را روی زمین کلاس درس گذاشتند، و با سنگ آن را شکستند.

زمانی که محتوای داخلش را دیدند، با تمسخر خندیدند، و به مغز که شبیه مغز خام گوسفندان در مغازه‌های قصابی بود، خیره شدند. سرشان را با تأسف تکان دادند و با اطمینان گفتند: «معلم دروغ گفت».

سپس چسب آوردند، و تکه‌های سر را به یکدیگر، و سپس سر را به بدنی که روی زمین افتاده بود چسباندند، و نگاه‌های حاکی از پیروزی به یک‌دیگر انداختند و برای بار دوم گفتند: «معلم دروغ گفت».

یکی از شاگردان به پسرک چشم‌آبیِ مو بور لگدی زد و او بلافاصله از جا پرید و با کنجکاوی فریاد زد: «معلم دروغ گفته بود؟».

 

  • حوراء
  • پنجشنبه ۱۳ مهر ۹۶

کمی زمان به من بده

قبل از حرف اصلی: تو چند روز گذشته بحث در مورد ترجمه‌ی شعر نسبتا زیاد بود و مثل اینکه قراره بیشتر هم بشه. این شد که هوایی شدم یکی از تمرین‌های قدیمی‌ام رو اینجا بذارم. لازم به ذکره قبلا این ترجمه رو توی صفحه‌ی اینستاگرامم گذاشته بودم، اما از اونجایی که نشونه‌ای دال بر اینکه دوستان اونجا، این وبلاگ رو می‌خونن ندیدم، به نظرم اومد برای این فضا جدیده. 

شعر زیر بخشی از یکی از قصاید کتاب «أحبکِ أحبکِ والبقیة تأتی ...» سروده‌ی نزار قبانی هست، البته عنوان این مطلب اسم اصلی شعر نیست. 

حرف اصلی:

أعطینی وقتاً..

کی أستقبل هذا الحب الآتی من غیر استئذان

أعطینی وقتاً..

کی أتذکر هذا الوجه الطالع من شجر النسیان

أعطینی وقتاً..

کی أتجنب هذا الحب الواقف فی نصف الشریان

أعطینی وقتاً..

حتى أعرف ما اسمک..

حتى أعرف ما اسمی..

حتى أعرف أین ولدت،

وأین أموت،

وکیف سأبعث عصفوراً بین الأجفان

أعطینی وقتاً..

حتى أدرس حال الریح،

وحال الموج،

وأدرس خارطة الخلجان..

***

یا امرأةً تسکن فی الآتی..

یا حب الفلفل والرمان..

أعطینی وطناً ینسینی کل الأوطان

أعطینی وقتاً..

کی أتفادى هذا الوجه الأندلسی، وهذا الصوت الأندلسی، وهذا الموت الأندلسی..

وهذا الحزن القادم من کل مکان..

أعطینی وقتاً یا سیدتی

کی أتنبأ بالطوفان..
ترجمه:

کمی زمان به من بده...
تا بتوانم از این عشقی که بی‌اجازه آمده استقبال کنم
کمی زمان به من بده...
تا این چهره‌ای را که از درخت فراموشی برآمده به خاطر بیاورم
کمی زمان به من بده...
تا از این عشقی که در میانه‌ی شاهرگم ایستاده، دور شوم
فرصتی بده...
تا نامت را بدانم...
تا نام خودم را بدانم...
تا بدانم کجا به دنیا آمده‌ام،
و کجا می میرم،
و چگونه گنجشکی را از میان پلکهایم به پرواز درآورم
کمی زمان به من بده...
تا ببینم وضعیت باد
و موج چطور است
و نقشه‌ی خلیج‌ها را وارسی کنم...

***

ای بانویی که لا‌به‌لای آینده‌ام جا خوش کرده‌ای...
ای دانه‌ی فلفل و انار...
سرزمینی به من بده، که تمامی کشورها را از خاطرم ببرد
کمی زمان به من بده...
تا از این چهره‌ی اندلسی، از این آوای اندلسی، و از این مرگ اندلسی دور شوم...
و از این غمى که از هر گوشه‌ای به من رو می کند...
فرصتی بده بانوی من
که این طوفان را پیش‌بینی کنم... [...]

  • حوراء
  • شنبه ۳۱ تیر ۹۶

فصل گریه

[...] وما بین فصل الخریف، وفصل الشتاء

هنالک فصل أسمیه فصل البکاء [...]

نزار قبانی

 

و میان فصل پاییز، و فصل زمستان

فصلی است که آن را فصل گریه می‌نامم

 

پی نوشت 1: خیلی دلم می‌خواد شعرهای نزار قبانی بدون سانسور منتشر بشه. چند سال پیش سه تا از آثارش رو از بخش عربی نمایشگاه بین المللی گرفتم. نمی‌دونم محرک این نوشته‌ها چی بوده و چه اسمی روش میذارن؟ غریزه، احساس یا عشق؟ ولی من از خوندن شعرهاش و توصیفات نابش واقعا لذت می‌برم. 

پی نوشت 2: احتمالا ترجمه‌ی کامل این شعر رو  هفته آینده می‌ذارم.

  • حوراء
  • پنجشنبه ۲۴ فروردين ۹۶

تمرین ترجمه 1

امشب توی یکی از گروهای ترجمه‌ی تلگرام ، برای تمرین ترجمه، این شعر از نزار قبانی رو گذاشته بودن:

حبُّکِ یا عمیقة العینین

تَطرّفٌ

تَصوّفٌ

عبادة

حبُّکِ مثل الموت والولادة

صَعبٌ بأن یُعاد مرَّتین

               * نزار قبانی

 

من این ترجمه رو فرستادم:

عشق تو ای آینه چشم

پارسایی و تصوف و عبادت است

عشق تو چون مرگ و تولد است

به سختی می‌توان بار دیگر آن را تکرار کرد. 

مدیر گروه، ضمن فرستادن علامت تشویق، گفتند که خط اول رو به این صورت اصلاح کنم: ای آنکه چشمان ژرف / نافذ داری.

اصلاح نکردم، خوشحال می‌شم اگه پیشنهادی دارید بفرمایید تا اینجا اصلاحش کنم. راستی سپید نویسی هم توی ترجمه رعایت نشده که همون موقع درستش می‌کنم.

  • حوراء
  • شنبه ۳۰ بهمن ۹۵