۴ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «مرتضی فکوری» ثبت شده است

ارجاع پانوشت - ویرایش رایانه‌ای

خب این کاملاً واضحه که متن در زبانی که حالت نوشتاری‌اش از راست به چپه باید راست‌نویس باشه و برعکسش، برعکس. حالا این توضیح واضحات برای چی بود؟ برای اینکه این قضیه رو باید برای خط جداکنندۀ پانوشت هم در نظر بگیریم؛ یعنی اگه متن پانوشت از چپ به راسته، خط هم از چپ به راست باشه و اگه برعکسه، برعکس. گاهی پانوشت‌ها هر دو حالت رو دارن که باتوجه به شیوه‌نامه‌ها باید جهت خط رو تعیین کرد. تا جایی که عقل من قد می‌ده یکی از این حالت‌ها پیش می‌آد:

1. یا دست‌تون توی تنظیم خط جداکننده بازه که در این صورت من پیشنهاد می‌کنم یه خط ممتد بذارید که با تغییر زبان پانوشت دغدغۀ عوض کردن جهت خط رو نداشته باشید.

2. یا بهتون می‌گن فرقی نداره متن پانوشت به چه زبانی باشه، باید همه رو راست‌نویس یا چپ‌نویس کنید که این هم راحته.

3. اما سخت‌ترین حالت اینه که بهتون می‌گن با توجه به زبان اولین پاورقی جهت خط رو انتخاب کنید که هنوز توی word راهی براش پیدا نکردم؛ تنها چیزی که به نظرم می‌رسه اینه که سفارش‌دهنده، خودتون یا کسی رو که شیوه‌نامه رو بهتون داده، متقاعد کنید که یکی از دو راه بالا رو انتخاب کنید؛ البته بنده اولی رو ترجیح می‌دم.

خب حالا اصلاً چطور این خط جداکننده رو تغییر بدیم؟ به‌سادگی.

1. از زبونۀ view روی گزینۀ draft کلیک کنید. توی متن اصلی روی عدد تُک1 کلیک کنید تا پایین صفحه یه بخش جدید باز بشه.

2. اون کشویی که سمت چپ می‌بینید رو باز کنید و footnote separator رو انتخاب کنید.

3. روی خط جداکننده کلیک کنید، بعد برید بالای صفحه، زبونۀ home، از قسمت paragraph جهت خط رو تغییر بدید.

اگر می‌خواید خط رو به خط ممتد تبدیل کنید بعد از اینکه روی خط جداکننده کلیک کردید، پاکش کنید. بعد دوباره از همون زبونۀ home قسمت paragraph، bottom border رو باز کنید، بعد یه خط ممتد افقی انتخاب کنید؛ بدین صورت.

4. اگه خط ممتد انتخاب کردید و پشیمون شدید چی؟ به همین روش خط جداکننده رو پاک کنید، بعد shift+j رو تا به اندازۀ دل‌خواه برسید بگیرید و جهتش رو هم هرطور صلاح دونستید انتخاب کنید.

5. دوباره برید زبونۀ view و print layout رو انتخاب کنید.

و تمام.

 خب حالا که و تمام، یه چند تا نکته دربارۀ مرتب کردن پانوشت‌ها بگم.

1. این پانوشت‌های طفلی همیشه از یادها فراموش می‌شن، خب متن اصلی با فونت IRNazanin نوشته شده، این پانوشت بیچاره چی داشت که فونتش باید همون Calibri Body بمونه؟ سایزش هم یه‌دست نباشه؟ تازه justify هم نشه؟

2. بعد از عدد ارجاع توی پانوشت باید نقطه داشته باشه و بعد نقطه هم یه فاصلۀ کامل با متن اصلی داریم.

3. برای اینکه عدد با متن پانوشت توی یه سطح قرار بگیره، یعنی این‌جوری نباشه، ctrl+a می‌گیریم،یه بار روی superscript کلیک می‌کنیم تا این‌جوری بشه.

یه نکتۀ دیگه هم بگم، غالباً عدد رفرنس‌ها توی هر صفحه از اول شروع می‌شه. این رو چطور تنظیم کنیم؟ می‌ریم تو زبونۀ references و روی اون فلش کوچک سمت راست بخش footnotes کلیک می‌کنیم تا باز بشه. یه نیمچه صفحه باز می‌شه، از تو کشوی numbering گزینۀ restart each page رو انتخاب می‌کنیم و بعدش هم apply رو می‌زنیم.

نه دیگه واقعاً تمام، فقط پاورقی همین متن مونده. امیدوارم مفید بوده باشه.


1. وقتی ctrl+alt+f رو می‌گیریم تا عدد ارجاع پانوشت‌مون بیفته، یه عدد توی متن اصلی به همون شماره می‌افته دیگه، به اون می‌گن عدد تُک.

  • حوراء
  • شنبه ۲۷ بهمن ۹۷

دو تا نکته - ویرایش رایانه‌ای

1. فونت سری B یه سری اشکالات داره که به‌نظر من مهم‌ترینش اینه که حروف ة، ك و ي رو به‌صورت ۀ، ک و ی نشون می‌ده. خب تا وقتی که فونت متن رو عوض نکنیم یا متن رو توی یه فضای دیگه کپی نکنیم هیچ مشکلی دیده نمی‌شه، اما اگه فونت همون متن رو به سری IR تغییر بدیم، خیلی چیزا به هم می‌خوره.

در حال حاضر فونت سری IR استانداردترین فونت فارسیه؛ می‌تونید از اینجا دانلود کنید.

2. خودم همیشه دوست داشتم کلید میانبرهای word رو یه جا لیست کنم. گفتم بیام اینجا بنویسم شاید برای دیگران هم مفید باشه.

Ctrl+a  انتخاب کردن همۀ متن

Ctrl+b  بولد کردن

Ctrl+c کپی کردن

Ctrl+d باز کردن تنظیمات بخش فونت

Ctrl+e وسط‌چین کردن متن

Ctrl+h> find & replacde

Ctrl+i  ایتالیک یا به عبارتی ایرانیک کردن متن

Ctrl+j> justify

Ctrl+k اضافه کردن لینک روی متن

Ctrl+l چپ‌چین کردن متن

Ctrl+m اضافه کردن تورفتگیِ اول پاراگراف

Ctrl+n باز کردن صفحۀ جدید

Ctrl+o باز کردن فایل جدید

Ctrl+p پرینت گرفتن

Ctrl+r راست‌چین کردن متن

Ctrl+s ذخیره کردن فایل

Ctrl+u گذاشتن خط تیره زیر متن

Ctrl+v پِیس کردن متن

Ctrl+w بستن پنجره

Ctrl+x کات کردن متن

Ctrl+y یه حرکت به جلو

Ctrl+z یه حرکت به عقب

Ctrl+فلش راست > نشانگر یه کلمه از سمت راست رو رد می‌کنه

Ctrl+فلش چپ نشانگر یه کلمه از سمت چپ رو رد می‌کنه

Delete پاک کردن کاراکتر جلوی نشانگر

Backspace پاک کردن کاراکتر پشت نشانگر

Ctrl+ delete پاک کردن یه کلمه از جلوی نشانگر

Ctrl+ backspace پاک کردن یه کلمه از پشت نشانگر

Ctrl+ shift+ 2 نیم‌فاصلۀ استاندارد

Ctrl+ shift+ 8> show/hide  

Shift+ enter امتداد دادن کاراترهای خط و رفتن به خط بعدی

Shift + backspace رفتن به خط قبلی

عدد 2 و 8 توی مورد سوم و چهارم از آخر، باید از اعداد بالای صفحه‌کلید انتخاب بشن، نه نام‌پد.

کلید میانبرهای shift معمولاً متغیر هستن، اما کلیدهای ctrl تقریباً توی بیشتر سیستم‌ها یکی‌اند؛ به همین خاطر این لیست رو نوشتم.

پی‌نوشت: اگر با نوشتۀ قبلی ایمان نیاوردید، بعید می‌دونم با این یکی بیارید. مبحث track change و کامنت‌گذاری هم کاری از پیش نخواهد برد. باید با تایپ شعر یا اصلاح نشانه‌های بازدارنده و دربرگیرنده براتون اعجاز کنم.  

  • حوراء
  • دوشنبه ۲۸ آبان ۹۷

بی‌فاصله - ویرایش رایانه‌ای

پیش‌حرفی: توی این نوشته خیلی مختصر از فاصلۀ کامل و بی‌فاصله حرف زدم، الان می‌خوام یه کم بیشتر دربارۀ بی‌فاصله تو محیط word بگم.

توی واژه‌پرداز word دو نوع بی‌فاصله داریم: استاندارد و غیر استاندارد.

بی‌فاصلۀ استاندارد چیه؟ بی‌فاصله‌ایه که با روشن بودن show/hide هیچ کاراکتری بین دو جزء به‌هم‌چسبیده نبینیم و با قرار گرفتن یک یا چند جزء اول توی انتهای سطر، یک یا چند جزء باقی‌مونده ابتدای سطر بعدی قرار نگیرن. گاهی این نیم‌فاصله توی کی‌برد سیستم تعریف شده؛ اما غالباً باید خودمون تعریفش کنیم. برای این کار این مسیر رو می‌ریم:

insert> symbol> more symbols> special characters> no-width optional break

اگه جلوی no-width optional break کلید میانبری تعریف نشده بود یا خواستیم کلید میانبر تعریف‌شده رو تغییر بدیم از اون پایین سمت چپ shortcut keyboard رو انتخاب می‌کنیم. اگر خواستیم کلید میانبر قبلی رو پاک کنیم، روی کلیدهایی که توی باکس current keys تعریف شده کلیک می‌کنیم و remove رو از اون پایین می‌زنیم. برای تعریف کردن کلید جدید هم توی باکس press new shortcut key کلیک می‌کنیم و با گرفتن کلیدهای موردنظر، میانبر جدیدمون رو انتخاب می‌کنیم و درنهایت از اون پایین assign رو می‌زنیم.

خب این از این. حالا نیم‌فاصلۀ غیر استاندارد چیه؟ دقیقاً برعکس همون تعریفی که برای استاندارد داشتیم؛ یعنی مثل اون سؤال‌های امتحانی که می‌گفت فرق فلان چیز با بهمان چیز چیه و ما یکی رو تعریف می‌کردیم و یه اما می‌نوشتیم بعد دقیقاً برعکس اولی رو برای دومی می‌نوشتیم.  

توی word دو تا بی‌فاصلۀ غیر استاندارد داریم؛ یکی چکشیه به این شکل ¬ و دیگری مربع‌درمربع که ایجاد هرکدوم راه مخصوص خودش رو داره. بی‌فاصلۀ چکشی یا optional hyphen رو کلید میانبر ctrl+- می‌سازه؛ اما مربعی یا zero width non-joiner وقتی به وجود می‌آد که با زبان انگلیسی توی متن فارسی بی‌فاصلۀ استادارد بذاریم.

حالا شما فکر کنید یه متن دست‌تون اومده و اول کار show/hide رو فعال می‌کنید ببینید متن چه وضعی داره. اینجاست که می‌گید یا صاحب صبر! متن تو هر سط حداقل ده بیست تا فاصلۀ غیر استاندارد داره. واقعاً توقع بی‌جاییه که ویراستار بشینه دونه‌دونه اینا رو درست کنه.

برای اصلاح فاصلۀ چکشی از این راه استفاده می‌کنیم:

ctrl+h رو می‌گیریم، توی فیلد find what کلیک می‌کنیم و از اون گزینۀ more پایین صفحه special رو باز می‌کنیم و روی optional hyphen کلیک می‌کنیم. برای پیدا کردن جایگزینش و پر کردن فیلد replace width همین مسیر رو می‌ریم فقط به‌جای مورد آخر، zero width non-joiner رو انتخاب می‌کنیم و درنهایت replace all رو می‌زنیم. الان می‌بینید که همۀ چکشی‌ها به مربعی تبدیل شدن.

برای اصلاح مربعی‌ها همون مسیر قبلی رو می‌ریم. گزینۀ آخری که برای find what انتخاب می‌کنیم zero width non-joiner هستش و توی replace width هم RTL mark رو می‌ذاریم و همون ماجرای replace all و این حرفا.

به این نکته توجه داشته باشید این برای وقتیه که هر دو نوع بی‌فاصلۀ غیر استاندارد توی متن باشه، اگر فقط چکشی بود دیگه نیازی نیست کار خودمون رو اضافه کنیم و همه رو به مربعی تبدیل کنیم؛ همون بار اول توی فیلد replace width، RTL mark رو می‌ذاریم و روی replace all کلیک می‌کنیم.

یک اخطار بسیار جدی: قبل از استفاده از این فرمان حتماً یه کپی از فایل‌تون بگیرید؛ چون بارها برای من پیش اومده که بعد از اجرای این فرمان بعضی از کلمات به هم چسبیدن.

یک اخطار بسیار جدی دیگه: این فرمان رو ابتدای کار بدید تا اگه مشکل اخطار قبل پیش اومد، طی ویرایش کلمات رو از هم جدا کنید.

البته این رو هم بگم، متنی دست من بود که هرقدر برای اصلاح بی‌فاصلۀ مربعی فرمان می‌دادم و بعد از کار فایل رو می‌بستم، دفعۀ بعدی که بازش می‌کردم دوباره سرجاشون بودم. چند خط بالاتر عرض کردم توقع بی‌جاییه که ویرایستار دونه‌دونه اینا رو درست کنم، الان خدمت‌تون عرض می‌کنم در این مورد کاملاً باجا هستش؛ چون این هم بخشی از کارشه.

پی‌نوشت بسیار مهم: دفعۀ پیش فراموش کردم بگم که ویرایش رایانه‌ای رو سر کلاس استاد مرتضی فکوری یاد گرفتم؛ ولی متأسفانه هیچ نشانی اینترنتی ازشون ندارم که روی اسم‌شون لینک بذارم. این رو گفتم چون نوشتۀ قبلی‌ام دربارۀ ویرایش رایانه‌ای کامل کپی شده بود و هیچ اسمی از ایشون نیومده بود.

  • حوراء
  • جمعه ۱۸ آبان ۹۷

فاصلۀ نشکن - نکتۀ ویرایشی

پیش‌حرفی: دیدم قول نوشتن از نکات ویرایش رایانه‌ای داره عقب می‌افته گفتم علی‌الحساب بیام یه نکتۀ نسبتاً ساده رو بگم.

حرف اصلی: فکر کنید یه متن دارید که می‌خواید بین دو بخش اسم، دو تا کلمۀ مرتبط به هم یا دو تا کاراکتر فاصلۀ کامل بندازید ولی نمی‌خواید با تغییر فونت و سایز و قطع و... یکی از بخش‌ها انتهای سطر قرار بگیره و دیگری بره ابتدای سطر بعدی؛ مثلاً فکر کنید متن من دربارۀ ناصر‌الدین شاه هستش و می‌خوام این ناصرالدین همه‌جا با یه فاصلۀ کامل به شاه چسبیده باشه. اینجاست که از فاصلۀ نشکن استفاده می‌کنیم. تو محیط word از این آدرس می‌تونید کاراکتر مزبور رو پیدا کنید:

insert> symbol> more symbols> special characters> nonbreaking space

مقابل عبارت nonbreaking space کلید میانبر تعریف‌شدۀ این کاراکتر توی word شما مشخص شده و می‌بینید که شکل این کاراکتر یه دایرۀ توخالی هستش و اگر توی متن show/hide فعال باشه به همین شکل براتون نمایش داده می‌شه.

اما تو محیط وب چطور می‌شه ازش استفاده کرد؟ راستش من فقط کلید alt رو براش بلدم و برای استفاده از این کلیدها هم باید از نام‌پد استفاده کنید و کلیدهای بالای حروف کی‌برد جواب نمی‌ده. علی ای حال کلید alt فاصلۀ نشکن alt+0160 هستش.

یه استفادۀ خیلی کاربردی از این نوع فاصله برای چسبیدن کاراکتر خط تیره توی متنه؛ مثلاً فکر کنید توی متن‌تون جملۀ معترضۀ دعایی دارید که باید قبل و بعدش خط تیره بخوره، توی این مواقع ما به این روش عمل می‌کنیم:

nonbreaking space> shift+j> nonbreaking space> جملۀ معترضه> nonbreaking space> shift+j> nonbreaking space یا space

یه نکته‌ای که دربارۀ فاصلۀ نشکن باید توجه داشته باشید اینه که معمولاً بعد از درج این کاراکتر فونت شما تغییر می‌کنه:

توی تصویر بالا کاملاً مشخصه که بعد از استفاده از این کاراکتر، فونت IRNazanin متن به Times New Roman تغییر پیدا کرده. راه حل این مشکل هم اینه که بعد از درج کاراکتر، نشانگر رو ببریم روی یه قسمت معمولی متن که با همون فرمت یا استایل و بعد format painter رو انتخاب کنیم و روی بخش مورد نظر اعمال کنیم.

یه نکتۀ مهم دیگه که توی خیلی از سایت‌ها دیدم اینه که برخی به‌اشتباه فکر می‌کنند که برای کنار هم چسبوندن چند کلمۀ مهم یه عبارت باید ابتدا و انتهای اون عبارت از فاصلۀ نشکن استفاده کنند که خب گفتم دیگه این اشتباهه. برای این کار باید بین تمام کلمات اون عبارت فاصلۀ نشکن بندازیم.

خب دیگه، فکر کنم هرچیزی که در این باره لازم بود رو گفتم. سؤالی باشه در خدمت هستم.

  • حوراء
  • سه شنبه ۱ آبان ۹۷